Almanya’nın Filistin Politikası

ALMANYA´NIN İSRAİL FİLİSTİN ARASINDA ÇIKAN ÇATISMADAKİ İZLEDİĞİ POLİTİKA

Almanya Federal Göç ve Mülteciler Dairesi (BAMF) Araştırma Merkezinde^[1] yapılan bir araştırmaya göre Almanya´da 2020 yılında yaklaşık olarak beş buçuk milyon Müslüman yaşamaktadır. Bu sayı 2015 yılındaki veriyle kıyaslandığında 900.000 kişilik bir artış göstermiştir. Buna karşılık yayımlanan bir diğer çalışmaya göre ise İkinci Dünya Savaşı öncesi Almanya´da 500.000 Yahudi inancına sahip insan yaşamaktayken savaş boyunca tüm Avrupa´da altı milyon kişi hayatını kaybetmiştir. Yine bu araştırmaya göre 2002 yılından 2019 yılına kadar Almanya´da yaşayan Yahudi nüfus yaklaşık dört milyon azalmıştır.^[2] Bu sayılar referans alındığında iki farklı bir eğilim söz konusudur; artan Müslüman nüfus, azalan Yahudi nüfus.

Yaklaşık nüfusunun yüzde altısı İslam inancına sahip insanlardan oluşan Almanya´da Filistin ve İsrail arasındaki çatışmalar nasıl ele alınmıştır? Bu yazımızda bunu inceleyeceğiz.

İsrail ve Filistin arasındaki gerilim Kudüs Günü yaklaşırken tırmanmaya başlamıştır. “Kudüs Günü” ilk olarak 1992 yılında Ramazan ayının son cuma günü, İsrail’in işgalini duyurmak ve Filistin’in bağımsızlık talebine dikkat çekmek için İran İslam Devrimi lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni tarafından düzenlemiştir.^[3] Almanya´da ise 1996 yılından beri Berlin`de Kudüs Günü Yürüyüşü düzenlenmektedir. Geçtiğimiz yıl 30 Nisan’da yapılacak Kudüs Günü Yürüyüşü Covid-19 virüs salgını nedeniyle iptal edilmiştir. 1996´dan beri düzenlenen yürüyüşün yasaklanmasını İçişleri ve Spor Senato İdaresi Twitter hesabından, İçişleri Senatörü Andreas Geisel`in (SPD) yorumu paylaşılarak duyurulmuştur: “En iğrenç Yahudi karşıtı olaylardan birinden hepimiz kurtulduk. Berlin için güzel bir haber.”^[4] Bu yıl da yürüyüş iptali duyurulurken Charlottenburg-Wilmersdorf Bölge Belediye Başkanı´nın şu ifadesine yer verilmiştir: “Ne güzel haber! Charlottenburg-Wilmersdorf, barış içinde bir arada yaşamda yaratıcılığı ve çeşitliliği temsil eder. Bu, antisemitizmin, dışlamanın ve ayrımcılığın her türüne açık bir hayır anlamına gelir! Ne yazık ki, organizatörün iptali, bu konuyu kalıcı olarak masadan kaldıracağımız anlamına gelmez. Demokrasiye ve İsrail’e düşman olan bu gösterinin nihayet yasaklanması çok gecikti. Yahudi halkına ve İsrail’e karşı tarihsel sorumluluğumuz göz önüne alındığında, Kudüs Yürüyüşü dayanılmaz bir hakarettir.”^[5]

İsrail´de Fanatik Yahudiler, İsrail‘in Doğu Kudüs’ü işgal ettiği 1967’deki Altı Gün Savaşı’nın yıl dönümünü İbrani takvimine göre “Kudüs günü” olarak kutlamaktadır.^[6] Bu yıl bugünün Ramazan ayına denk gelmesi, İsrail polisinin Filistinlilerin Ramazan geleneği olan, oruçlarını eski kentin Şam Kapısı’nın merdivenlerinde açmalarının engellenmesi, 22 Nisan Perşembe akşamı yaşanan Doğu Kudüs’te aşırı sağcı Yahudi eylemciler, Filistinliler ve İsrail polisi arasında çıkan şiddetli çatışmalarda Filistin Kızılayı’na göre en az 100 Filistinli yaralanası; İsrail polisi açıklamasına göre ise de 20 polis memurunun yaralanması ve 50 kişinin de gözaltına alınması gerginliğin tırmanmasına neden olmuştur.^[7]

Ramazan ayının son cumasında, dokuz mayısta ise binlerce Filistinli Mescid-i Aksa camisinde toplanmıştır. İsrail polisinin yaptığı açıklamaya göre gerginlik orada ibadet amacıyla bulunan Filistinlilerden bazılarının polise taş, şişe ve havai fişek fırlatması üzerine başlamış bundan dolayı 700 İsrail polisinin ibadet edenlerin bulunduğu alana girmiş ve gece geç saatlere kadar çatışma yaşanmıştır. Açıklamaya göre İsrail Polisi Filistinlilere plastik mermi ve tazyikli su kullandığı kullanmış, çatışmada 17 polisin yaralanmıştır. Filistin Kızılay’ı yaptığı açıklamada ise en az 205 kişinin yaralandığı ve bu kişilerden 88´inin hastaneye kaldırıldığını bildirmiştir.^[8]

10 Mayıs’ta ise Gazze’deki Hamas militanları, İsrail polisinin Mescid-i Aksa’daki müdahalesinden dolayı İsrail’e yönelik roket saldırıları düzenlemiştir. İsrail de buna misillemesinde Gazze’deki sağlık yetkililerinin açıklamasına göre 9´u çocuk toplamda 20 kişi hayatını kaybetmiştir.^[9] Buna ilişkin Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas´ın Twitter hesabından yaptığı açıklama şu şekildedir: “İsrail sivil halkına yapılan roket ateşi hiçbir şeyle haklı gösterilemez ve kesinlikle çatışmanın çözümüne bir katkı değil, anlamsız yeni bir tırmanma. Tüm tarafların daha fazla sivil zayiat vermesini önleme yükümlülüğü vardır.”^[10] Federal Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ise yapılan roket saldırıları karşısında İsrail halkıyla sınırsız dayanışmasını dile getirdi. İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin ile yaptığı telefon görüşmesi sırasında Federal Cumhurbaşkanlığı’ndan aktarılanlara göre, hiçbir şeyin Gazze Şeridi’nden ülkeye roket saldırılarını haklı göstermediğini söyledi ve taziyelerini iletti. Kudüs’teki gerilimlerin tırmanmasından ve her iki tarafta da masum kurbanların olduğunu artan şiddetten derinden endişelendiğini belitti. Aynı gün Heiko Maas açıklamasında şu anda böylesine bir şiddet artışının var olduğu gerçeğin ne hoş görülebilir ne de kabul edilebilir olduğunu, İsrail´in bu durumda kendini savunma hakkı olduğu değerlendirmesinde bulundu.^[11]

İki ülke arasında 13 Mayıs gecesine kadar karşılıklı hava saldırıları devam etmiş, İsrail Ordu Sözcülüğü kara operasyonu başlatacağını duyurmuştur. Kara, hava ve denizden bombalamalara başlamıştır.^[12] Ancak daha sonra ordu sözcüsü Gazze´ye bir kara harekâtının bir senaryo olduğunu açıklamıştır. Devam eden çalışmalarda Gazze’deki Sağlık Bakanlığı 10 Mayıs’tan bu yana 28’i çocuk 109 kişinin yaşamını yitirdiğini, yaralı sayısının da 621’e yükseldiğini açıkladı. Hamas ve İslami Cihad ise 20 militanlarını kaybettiklerini duyurdu. İsrail’de ise pazartesiden bu yana biri çocuk yedi kişinin öldüğü belirtilmiştir.^[13]

İki ülke arasında yaşananlar Almanya’da da protesto edildi. Bremen´de yapılan gösterilere yaklaşık 1500 kişi katıldı, polisin açıklamasına göre kayıt sayısı 300 kişiydi ve beş katı bir katılım olmuştu, buradaki gösterilerde Israil karşıtı sloganlar atıldı, ülkenin farklı bölgelerinde ve şehirlerinde yapılan gösterilerde İsrail bayrakları yakıldı. Bazı kamu binalarında asılı bulunan İsrail bayrakları indirildi. Frankfurt´ta kaydedilen bir habere göre silahlı üç genç cami karşısında bir binada gözetleme yaparken yakalandı.^[14] Verdiği bir röportajda kendisine yöneltilen Alman sokaklarında çatışmanın nasıl engelleneceği sorusuna Dışişleri Bakanı Heiko Maas İsrail ile dayanışma içinde olduklarını, 21. yüzyılda sinagogların polisler tarafından korunuyor olmasının yeterince kötü olduğunu, Orta Doğu´da yaşanan çatışma nedeniyle alman sokaklarındaki şiddetin kabul edilemez olduğunu buna karşı koymak için elinden gelinen yapılması gerektiği cevabını verip, sürecin ilerleyen günlerde daha kritik olabileceğine dikkat çekti.^[15]

Çatışma devam ederken İsrail Ordusu Gazze’de bulunan 12 katlı binayı hedef almış ve içerisinde El-Cezire ve Associated Press ofislerinin de olduğu binayı boşaltma talimatı verdikten yaklaşık bir saat sonra binayı vurmuştur, binada haber ajansları ofislerinin yanı sıra doktor muayenehaneleri ve avukatlık büroları da bulunmaktaydı.^[16] Federal Dışişleri Bakanlığı´nın hükümet basın toplantısında yaptığı açıklamada bakanlık müsteşarı Steffen Seibert´e bu durumun nasıl değerlendirildiği sorusuna bakanlık müsteşarı Seibert İsrail hükümetiyle olan dayanışmaya vurgu yaparak, Hamas´ın roket atışlarını durdurmak zorunda olduğunu, İsrail´in meşru müdafaa hakkının desteklendiğini yineledi. Zor koşullarda çalışan gazetecilerin çalışmalarının önemli olduğunu, Hamas´in sivillerin yoğun olduğu bölgelerde faal olduğunu, İsrail’in orantılı bir şekilde orantılıklık çerçevesinde hareket edeceğine inandıklarını dile getirdi.^[17]

İsrail ve Filistin arasındaki ateşkesten bir gün önce Heiko Maas paylaştığı tweet serisinde Hamas´in bilinçli olarak Orta Doğu´da gerginliğe sebep olduğunu, bunun sonucunda hem Israillileri hem de Filistinlileri etkileyen korkunç bir sonuca neden olduğunu, bunun en kısa sürede sona erdirilmesi gerektiğini aktardı.^[18] Bir çözüm önerisi olarak 3 aşamalı bir plan önerdi: “İlk olarak Hamas derhal roket terörüne son vermeli, ikinci aşamada bir ateşkes anlaşması yapılmalı, son olarak çatışmanın karmaşık nedenleri ele alınırken İsrailler ve Filistinliler arasında doğrudan bir görüşmemenin olmaması.”^[19] Ertesi gün Dışişleri Bakanı Heiko Maas arabuluculuk amacıyla İsrail ve Filistin ziyareti gerçekleştirdi. Burada İsrail tarafından Binyamin Netanyahu, Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi, Savunma Bakanı Benny Gantz, Filistin tarafından da Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü.^[20] Şansölye Angela Merkel bölgedeki çözüm sürecine Hamas’ın da dâhil edilmesi gerektiğini, Hamassız bir çözüm olmayacağını belirtti. İsrail’in meşru müdafaa hakkı olduğunu, ülke içerisindeki sinagoglara saldırıların kabul edilemeyeceğini söyledi. Almanya´nın daha fazla inisiyatif üstlenip, çözüm için harekete geçip geçmeyeceği sorusuna verdiği yanıtta Merkel, hükümetinin ve Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın bölgeye yaptığı ziyaret ve harcanan bütün çabaların Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve diğer Avrupa ülkelerinin çabalarıyla bir bütün olarak görülmesi gerektiğini vurguladı.^[21]

21 Mayıs’ta taraflar arasında ateşkes sağlanmasının ardından yapılan açıklamalarda durumdan duyulan memnuniyet ifade edildi. İki devletli bir siyasi çözümün de anlaşmazlığı çözebileceği aktarıldı.^[22]

Almanya, İsrail-Filistin arasındaki çıkan olaylarda; İsrail’in meşru müdafaa hakkını savunmasını desteklediklerini, Almanya´da terör örgütü olarak kabul edilen Hamas´ın hem İsrail hem de Filistin´deki ölümlerden sorumlu olduğunu, ülke içerisinde yapılan İsrail karşıtı gösterilerin anti-Semitik olduğu bu nedenle buna izin verilemeyeceği vurgulanmıştır. Buna karşılık Filistin için ise Almanya iki devletli bir çözümü savunurken ´gelecekteki´ Filistin Devleti için Birleşmiş Milletler, Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Dünya Gıda Programı ve sivil toplum kuruluşları tarafından uygulanan insani yardım projelerinde yer almaktadır. Alman-Filistin kalkınma işbirliğinin odak noktası olarak, özellikle gençler için istihdamın teşviki, eğitim ve mesleki eğitimin yanı sıra yerel yönetişim ve sivil toplumun teşviki dâhil olmak üzere sürdürülebilir ekonomik kalkına için destek vermekte olduklarını Alman hükümetinin, Ortadoğu bölgesindeki Filistinli mültecilerin yaşam koşullarını iyileştirmek için BM Filistin Mülteciler için Yardım Örgütü (UNRWA) ile birlikte çalıştığını belirtmiştir.^[23]

KAYNAKÇA

1. BAMF, “BAMF-Forschungszentrum: Neue Studie “Muslimisches Leben in Deutschland 2020” zeigt mehr Vielfalt,” 28.04.21 https://www.bamf.de/SharedDocs/Pressemitteilungen/DE/2021/20210428-studie-mld-2020.html?nn=282772 , (e.t.23.04.21)

2 Statista Research Department, “Anzahl der Jüdinnen und Juden in Deutschland bis 2019”, 19.03.21 https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1232/umfrage/anzahl-der-juden-in-deutschland-seit-dem-jahr-2003/ , (e.t. 23.05.21)

3. Milliyet, “Kudüs Günü nedir? İste Kudus Günü`nün önemi ve tarihi”, 11.05.21 https://www.milliyet.com.tr/gundem/kudus-gunu-nedir-iste-kudus-gununun-onemi-ve-tarihi-6503065 , (e.t.22.05.21)

4. Der Tagesspiegel, “Eine der widerlichsten antisemitischen Veranstaltungen bleibt uns erspart”,30.04.2020 https://www.tagesspiegel.de/berlin/al-quds-marsch-in-berlin-abgesagt-eine-der-widerlichsten-antisemitischen-veranstaltungen-bleibt-uns-erspart/25793056.html (e.t.23.05.21)

5. Bezirksamt Charlottenburg-Wilmersdorf, “Bezirksamt begrüßt Absage von Al-Quds-Marsch in diesem Jahr”, 29.04.2021 https://www.berlin.de/ba-charlottenburg-wilmersdorf/aktuelles/pressemitteilungen/2021/pressemitteilung.1080731.php (e.t.23.05.21)

6. Gazete Vatan, “Kudüs Günü nedir? Kudüs Günü (Yom Yeruşalayim) ne zaman? İşte İsrail Kudüs Günü ve Dünya Kudüs Günü…” 11.05.21

http://www.gazetevatan.com/kudus-gunu-nedir-kudus-gunu-yom-yerusalayim-ne-zaman-iste-isr-1390205-dunya/ (e.t.23.05.21)

7. BBC News Türkçe, “İsrail-Filistin: Kudüs’teki Mescid-i Aksa’da gerilim nasıl başladı, neden arttı?” 10.05.21

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57061542 (e.t.21.05.21)

8. Deutsche Welle, “Doğu Kudüs’te gerginlik: 200’den fazla yaralı”, 08.05.21, https://www.dw.com/tr/doğu-kudüste-gerginlik-200den-fazla-yaralı/a-57469068 (e.t.23.05.21)9.Deutsche Welle, “Gazze’deki patlamada ölü sayısı 20’ye yükseldi”, 10.05.21 https://www.dw.com/tr/gazzedeki-patlamada-ölü-sayısı-20ye-yükseldi/a-57487644 (e.t. 23.05.21)

10 Maas, Heiko ,[HeikoMaas] ,(10.05.21) Raketenbeschuss auf die israelische Zivilbevölkerung ist durch nichts zu rechtfertigen – und erst recht kein Beitrag zur Lösung des Konflikts, sondern sinnlose neue Eskalation. Alle Seiten stehen in der Pflicht, weitere Opfer unter Zivilisten zu verhindern. https://twitter.com/HeikoMaas/status/1391830745463902212 , [Tweet] (e.t.10.05.21)

11. Tagesschau, “ “Uneingeschränkte Solidarität” mit Israel”,12.05.2021

https://www.tagesschau.de/inland/innenpolitik/deutsche-reaktionen-nahost-101.html (e.t.23.05.21)

12.Habertürk, “İsrail ordusundan Gazze operasyonu”, 14.05.21, https://www.haberturk.com/son-dakika-israil-ordusu-gazze-ye-kara-operasyonu-baslatti-3071424, (e.t.24.05.21)13. Deutsche Welle, “İsrail yoğun saldırılarını sürdürdü”,14.05.21

https://www.dw.com/tr/israil-yoğun-saldırılarını-sürdürdü/a-57524472 (e.t.24.05.21)

14. Tagesschau,“ Konflikt strahlt bis nach Deutschland aus”, 13.05.21 https://www.tagesschau.de/inland/innenpolitik/polizei-antisemitismus-synagogen-101.html(e.t.24.05.21)

15. Auswärtiges Amt , “Wir blicken kritischen Tagen entgegen”,14.05.21,

https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/maas-saarbruecker-zeitung/2459358 (e.t.24.05.21)

16. Euro News, “Associated Press ile El-Cezire ofislerinin bulunduğu bina İsrail saldırısında yıkıldı”,15.05.21, https://tr.euronews.com/2021/05/15/israil-ordusu-gazze-deki-associated-press-ile-al-jazeera-n-n-ofisinin-oldugu-binay-vurdu (e.t.25.05.21)

17.Auswärtiges Amt, Erklärungen des Auswärtigen Amts in der Regierungs­pressekonferenz vom 17.05.2021, 17.05.21, https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/regierungspressekonferenz/2459826#content_1 (e.t.23.05.21)

18.Maas, Heiko ,[HeikoMaas] , 19.05.21, Die Hamas hat die Eskalation in Nahost ganz bewusst herbeigeführt, mit entsetzlichen Folgen, die Israelis und Palästinenser treffen – allen voran die Menschen im Gaza-Streifen. Das muss ein Ende haben – und zwar so schnell wie möglich. #Bundestag, https://twitter.com/HeikoMaas/status/1394960932393164802 [Tweet] (e.t.19.05.21)

19.Maas, Heiko ,[HeikoMaas] , 19.05.21 Haben einen 3-Stufen-Plan vorgeschlagen: 1. Sofortiger Stopp des Raketenterrors der Hamas 2. Vereinbarung eines Waffenstillstandes 3. Komplexe Ursachen der Auseinandersetzungen angehen, dabei führt kein Weg vorbei an direkten Gesprächen zwischen Israelis und Palästinensern. (3/4) https://twitter.com/HeikoMaas/status/1394960935484379140, [Tweet]

weet (e.t.19.05.21).

20. Spiegel Ausland,“ Maas reist zur Vermittlung nach Nahost – Steinmeier ist skeptisch”,19.05.21

https://www.spiegel.de/ausland/heiko-maas-reist-zur-vermittlung-nach-nahost-bundespraesident-steinmeier-ist-skeptisch-a-da9b78d1-e1cd-4c8b-9946-7abcc46af36e (e.t.25.05.21)

21.Deutsche Welle,“ Merkel Hamas’ın çözüm sürecine dolaylı katılımından yana”

20.05.21, https://www.dw.com/tr/merkel-hamasın-çözüm-sürecine-dolaylı-katılımından-yana/a-57599332 (e.t.25.05.21)

22. Auswärtiges Amt, Erklärungen des Auswärtigen Amts in der Regierungs­pressekonferenz vom 21.05.2021, 21.05.21 https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/regierungspressekonferenz/2462626#content_0 (e.t.25.05.21)23.Auswärtiges Amt, “ Palästinensische Gebiete: Beziehungen zu Deutschland”, 20.05.21, https://www.auswaertiges-amt.de/de/aussenpolitik/laender/palaestinensischegebiete-node/bilaterale-beziehungen/204432 (e.t.26.05.21)

1. BAMF, “BAMF-Forschungszentrum: Neue Studie “Muslimisches Leben in Deutschland 2020” zeigt mehr Vielfalt”,https://www.bamf.de/SharedDocs/Pressemitteilungen/DE/2021/20210428-studie-mld-2020.html?nn=282772, 28.04.21 (e.t.23.04.21) ↑

2. Statista Research Department,”Anzahl der Jüdinnen und Juden in Deutschland bis 2019”, https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1232/umfrage/anzahl-der-juden-in-deutschland-seit-dem-jahr-2003/ , 19.03.21(e.t. 23.05.21) ↑

3. Milliyet, “Kudüs Günü nedir? İste Kudus Günü`nün önemi ve tarihi”, 11.05.21 https://www.milliyet.com.tr/gundem/kudus-gunu-nedir-iste-kudus-gununun-onemi-ve-tarihi-6503065 , (e.t.22.05.21)

   30.04.2020 tarihinden beri Hizbullah Almanya´da terör örgütü olarak kabul edilmektedir. ↑

4. Der Tagesspiegel, “Eine der widerlichsten antisemitischen Veranstaltungen bleibt uns erspart”,30.04.2020 https://www.tagesspiegel.de/berlin/al-quds-marsch-in-berlin-abgesagt-eine-der-widerlichsten-antisemitischen-veranstaltungen-bleibt-uns-erspart/25793056.html (e.t.23.05.21) ↑

5. 5 Bezirksamt Charlottenburg-Wilmersdorf, “Bezirksamt begrüßt Absage von Al-Quds-Marsch in diesem Jahr”, 29.04.2021 https://www.berlin.de/ba-charlottenburg-wilmersdorf/aktuelles/pressemitteilungen/2021/pressemitteilung.1080731.php (e.t.23.05.21) ↑

6. Gazete Vatan, “Kudüs Günü nedir? Kudüs Günü (Yom Yeruşalayim) ne zaman? İşte İsrail Kudüs Günü ve Dünya Kudüs Günü…” 11.05.21

   http://www.gazetevatan.com/kudus-gunu-nedir-kudus-gunu-yom-yerusalayim-ne-zaman-iste-isr-1390205-dunya/ (e.t.23.05.21) ↑

7. BBC News Türkçe, “İsrail-Filistin: Kudüs’teki Mescid-i Aksa’da gerilim nasıl başladı, neden arttı?” 10.05.21

   https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57061542 (e.t.21.05.21) ↑

8. Deutsche Welle, “Doğu Kudüs’te gerginlik: 200’den fazla yaralı”, 08.05.21, https://www.dw.com/tr/doğu-kudüste-gerginlik-200den-fazla-yaralı/a-57469068 (e.t.23.05.21)

   ↑

9. Deutsche Welle, “Gazze’deki patlamada ölü sayısı 20’ye yükseldi”, 10.05.21 https://www.dw.com/tr/gazzedeki-patlamada-ölü-sayısı-20ye-yükseldi/a-57487644 (e.t.23.05.21)

   ↑

10. Maas, Heiko ,[HeikoMaas] ,(1 (e.t.10.05.21)Raketenbeschuss auf die israelische Zivilbevölkerung ist durch nichts zu rechtfertigen – und erst recht kein Beitrag zur Lösung des Konflikts, sondern sinnlose neue Eskalation. Alle Seiten stehen in der Pflicht, weitere Opfer unter Zivilisten zu verhindern. https://twitter.com/HeikoMaas/status/1391830745463902212 , [Tweet] (e.t.10.05.21) Twitter ↑

11. Tagesschau, “ “Uneingeschränkte Solidarität” mit Israel”,12.05.2021
    https://www.tagesschau.de/inland/innenpolitik/deutsche-reaktionen-nahost-101.html (e.t.23.05.21)

    ↑

12. Habertürk, “İsrail ordusundan Gazze operasyonu”, 14.05.21, https://www.haberturk.com/son-dakika-israil-ordusu-gazze-ye-kara-operasyonu-baslatti-3071424, (e.t.24.05.21)

    ↑

13. Deutsche Welle, “İsrail yoğun saldırılarını sürdürdü”,14.05.21

    https://www.dw.com/tr/israil-yoğun-saldırılarını-sürdürdü/a-57524472 (e.t.24.05.21) ↑

14. Tagesschau,“ Konflikt strahlt bis nach Deutschland aus”, 13.05.21 https://www.tagesschau.de/inland/innenpolitik/polizei-antisemitismus-synagogen-101.html(e.t.24.05.21) ↑

15. Auswärtiges Amt ,Wir blicken kritischen Tagen entgegen,14.05.21,

    https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/maas-saarbruecker-zeitung/2459358 (e.t.24.05.21) ↑

16. Euro News, Associated Press ile El-Cezire ofislerinin bulunduğu bina İsrail saldırısında yıkıldı,15.05.21 https://tr.euronews.com/2021/05/15/israil-ordusu-gazze-deki-associated-press-ile-al-jazeera-n-n-ofisinin-oldugu-binay-vurdu (e.t.25.05.21) ↑

17. Auswärtiges Amt, Erklärungen des Auswärtigen Amts in der Regierungs­pressekonferenz vom 17.05.2021, 17.05.21, https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/regierungspressekonferenz/2459826#content_1 (e.t.23.05.21)

    ↑

18. Maas, Heiko ,[HeikoMaas] , 19.05.21, Die Hamas hat die Eskalation in Nahost ganz bewusst herbeigeführt, mit entsetzlichen Folgen, die Israelis und Palästinenser treffen – allen voran die Menschen im Gaza-Streifen. Das muss ein Ende haben – und zwar so schnell wie möglich. #Bundestag, https://twitter.com/HeikoMaas/status/1394960932393164802 [Tweet] (e.t.19.05.21) ↑

19. Maas, Heiko ,[HeikoMaas] , 19.05.21 Haben einen 3-Stufen-Plan vorgeschlagen: 1. Sofortiger Stopp des Raketenterrors der Hamas 2. Vereinbarung eines Waffenstillstandes 3. Komplexe Ursachen der Auseinandersetzungen angehen, dabei führt kein Weg vorbei an direkten Gesprächen zwischen Israelis und Palästinensern. (3/4) https://twitter.com/HeikoMaas/status/1394960935484379140, [Tweet] (e.t.19.05.21) ↑

20. Spiegel Ausland,“ Maas reist zur Vermittlung nach Nahost – Steinmeier ist skeptisch”, 19.05.21,

    https://www.spiegel.de/ausland/heiko-maas-reist-zur-vermittlung-nach-nahost-bundespraesident-steinmeier-ist-skeptisch-a-da9b78d1-e1cd-4c8b-9946-7abcc46af36e (e.t.25.05.21) ↑

21. Deutsche Welle,“ Merkel Hamas’ın çözüm sürecine dolaylı katılımından yana”

    20.05.21, https://www.dw.com/tr/merkel-hamasın-çözüm-sürecine-dolaylı-katılımından-yana/a-57599332 (e.t.25.05.21) ↑

22. Auswärtiges Amt,“ Erklärungen des Auswärtigen Amts in der Regierungs­pressekonferenz vom 21.05.2021”, 21.05.21 https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/regierungspressekonferenz/2462626#content_0 (e.t.25.05.21)

    ↑

23. Auswärtiges Amt, “ Palästinensische Gebiete: Beziehungen zu Deutschland”, 20.05.21, https://www.auswaertiges-amt.de/de/aussenpolitik/laender/palaestinensischegebiete-node/bilaterale-beziehungen/204432 (e.t.26.05.21)

    ↑