Alternatif Bir Yol “Kalkınma Yolu Projesi”

Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de 9-10 Eylül tarihlerinde düzenlenen G-20 Zirvesi’nde; ABD, Hindistan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa Almanya, İtalya ve AB’nin kararıyla Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomi Koridoru (IMEC) tanıtıldı. Dünya medyasında, ‘Modern Baharat Yolu’ olarak da anılan IMEC Koridoru’nun Çin’in ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ne’ alternatif olacağına dikkat çekti.

2033’te başlaması beklenen IMEC Koridoru, iki etaptan oluşacaktır. Mallar önce Hindistan’dan deniz yoluyla Birleşik Arap Emirlikleri’ne; oradan da Suudi Arabistan’a, Ürdün üzerinden de demir yoluyla İsrail’e ulaşacaktır. İkinci aşamada ise mallar İsrail limanlarından Akdeniz’e açılacak ve Yunanistan üzerinden İtalya’ya, oradan da Fransa limanlarına taşınacak.

Türkiye’nin Alternatif Yolu

İpek Yolu Projesi’nde kara güzergâhının önemli bir parçası olan Türkiye, IMEC Koridoru’nda yer almamaktadır. Duruma tepki gösteren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’siz bir koridorun olmayacağına dikkat çekerek Türkiye’nin bu durum karşısında Irak’ın mayıs ayında açıkladığı Kalkınma Yolu’na destek verebileceğini söylemiştir.

Kalkınma Yolu

Basra Körfezi’ndeki Fav Limanı’ndan yola çıkan mallar; Nasiriye, Necef, Kerbela, Bağdat, Samarra ve Musul üzerinden Türkiye’ye getirilecek. Türkiye’ye geldikten sonra Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Osmaniye, Adana kara yolunu kullanarak Mersin Limanı’na gelecektir.

Kalkınma Yolu’nun 2029 yılında hayata geçmesi planlanmaktadır. 12 Eylül’de açıklama yapan Irak Ulaştırma Bakanlığı, projenin hız kazandığını, hiçbir proje ile çelişmeksizin Asya ile Avrupa arasında ulaşımın kolaylaşması açısından en önemli yol olacağından şüphe duymadıklarını dile getirdi.

Geçtiğimiz mart ayında Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşen Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani, burada ‘Ankara Bildirisi’ni’ imzaladı. Bu görüşmenin ardından Irak ve Türkiye başta olmak üzere Kalkınma Yolu’ndaki ülkeler, ulaştırma bakanlıklarına kara yollarının ve demir yollarının temelinin atılması için yetkiyi verdi. Irak Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi ,basına vermiş olduğu bir röportajda Avrupa’yı, Körfez ülkelerine bağlamak için Türkiye’nin önemli bir konumda olduğunun altını çizmiş ve ‘dünyaya açılmak istenirse en iyi yolun, Türkiye ve Irak güzergâhı’ olduğunu söyleyerek projeyi özetlemiştir (Ergül, 2023).

Türkiye’ye Katkıları

Türkiye hem Irak ile hem de Körfez ülkeleriyle olan ilişkilerini hızla iyileştirmektedir. Kalkınma Yolu Projesi, bölge ülkelerinin ekonomik açıdan bir birlik oluşturması, birbirlerinin çıkarlarını gözetme ve hasmane tutumlardan kaçınma konusunda büyük önem taşımaktadır. Türkiye’nin en önemli ihracat yaptığı ülkelerden olan Irak ile yaşanacak istikrar dönemi hem ikili ilişkilerde hem de üçüncü ülkeler üzerinden gerçekleşecek çalışmalarda Türkiye’ye büyük katkı sağlayabilir. Diğer taraftan da Kafkaslar’dan Hazar Denizi’ne, denizi aşıp Türkmenistan ve Kazakistan’a oradan da Orta Asya ve Çin’e ulaşan Orta Koridorun büyümesi, genişlemesi ve alternatifler üretmesi son derece önem arz ediyor ki; Zengezur Koridoru’nun bu anlamda önemli katkı yapması muhtemeldir (trthaber, 2023).

Irak’a Katkıları

Irak bu proje ile bölgesel rolünü güçlendirebilir ve aynı zamanda da ülkesine yatırım çekme noktasında da önemli bir kazanç elde edebilir. Irak’a yıllardır çeşitli alanlarda yatırım yapan Katar, Çin ve Türkiye’nin bu proje süresince iş birliği içerisinde mi yoksa yatırım rekabeti içerisinde mi hareket edeceğini bize zaman gösterecektir. Ancak her üç devletin de projenin ana ortaklarından olma yolunda ilerlediği ve belirleyici rolde olacağı kesin gibi (Kızılay, 2023).

Kaynakça

Ergül, E. (2023, Eylül 13). www.dunya.com: https://www.dunya.com/ekonomi/ankaranin-gozu-basra-ile-mersini-baglayan-kalkinma-yolu-projesinde-haberi-704630 adresinden alındı

Kızılay, Ş. (2023, Eylül 1). www.orsam.org.tr: https://www.orsam.org.tr/tr/irakta-kalkinma-yolu-projesi-adimlari/ adresinden alındı

trthaber. (2023, Nisan). www.trthaber.com: https://www.trthaber.com/haber/dunya/turkiyeden-basra-korfezine-kalkinma-yolu-projesi-760157.html adresinden alındı