Geta and Caracalla
MakaleTarih

Bir Habil İle Kabil Hikâyesi: Geta İle Caracalla

Melek TOPRAK

BİR HABİL İLE KABİL HİKÂYESİ: GETA İLE CARACALLA

Septimius Severus’un ölümünden sonra ortalık karışacak, devlet adamları iki kardeş arasında yıllardır süregelen bu iktidar rekabetini kızıştıracak ve kıyametler kopacaktı. Bu olacaklara bilge ve güzel anneleri Julia Domna da engel olamayacaktı.

Geta ve Caracalla Roma İmparatorluğu
Mısır’dan (Fayoum’dan) Severus Ailesi ahşap Tondo portre (Berlin-Staatliche Museen). Ön-solda Geta'nın yüzü karalanmış.
“Roma imparatorları ve danışmanları haleflik sorununu hiçbir zaman çözemedi. Kısmen biyolojiye, kısmen vârisliğin en iyi nasıl işleyeceğiyle ilgili süregelen belirsizliklere ve anlaşmazlıklara yenik düştüler. Haleflik her zaman bir şans, doğaçlama, komplo, şiddet ve gizli anlaşmalar karışımına indirgendi. Roma iktidarının devredildiği an, Roma’nın her zaman savunmasız olduğu andı.”
Mary Beard
Mary Bread
Antik Roma Tarihi Kitabı

   Çoğu tarihçiye göre Roma’nın çöküşü Septimius Severus’la başlamıştır. İmparator Severus, iktidarda olduğu yıllarda (MS 193-211) ülkeyi katı bir şekilde yönetmiştir. Septimius Severus zorlu bir süreçten sonra imparatorluk tahtına oturduğunda, ilk eşini önceden kaybetmişti ve tekrar evlenmek istiyordu. Antik Roma döneminde kâhinlik ve büyücülük yaygın olduğundan kraliçesini seçmek için kâhinlerinden doğru adayı tespit etmelerini istedi.

Bunun üzerine kraliçeliğe layık olacak kişinin Suriye’de doğan Julia Domna isminde bir kadın olduğunu söylediler. İmparator, Julia’yı gördüğünde gerçekten büyülenmiş gibi olmuştu. Kaynaklara göre yaşlılığında bile çok güzel bir kadın olduğu söylenmektedir. Dünya güzeli Julia Domna, Septimius’a iki erkek evlat verdi: Geta ve Caracalla(Lucius).

Küçük kardeş Geta, her zaman abisi Caracalla’nın gölgesinde kalmıştı. Bu iki evlat yaşamları boyunca, hep birbirleriyle mücadele etmiş, tahtın iki rakibi olarak büyümüşler fakat babaları hayattayken birbirlerine zarar vermemişlerdi. Ama Septimius Severus’un ölümünden sonra ortalık karışacak, bu durumda devlet adamları iki kardeş arasında yıllardır süregelen bu iktidar rekabetini kızıştıracak ve kıyametler kopacaktı. Bu olacaklara bilge ve güzel anneleri Julia da engel olamayacaktı.

İki kardeş arasındaki anlaşmazlık gitgide büyüyordu. Ama her seferinde galip gelen büyük kardeşti. İmparator bu durumu bir nebze olsun dengelemek için 209 yılında küçük oğlu Geta’ya birçok Roma imparatorunun kullandığı Augustus unvanını verdi.

İki kardeş arasındaki iktidar çatışması devam ederken 211’in başlarında hayata veda eden Septimius Severus’tan sonra imparatorluk ikiye ayrıldı. İki kardeş, babalarının dediği gibi ülkeyi beraber yönetmeye başladılar. Fakat işler yolunda gitmedi. İkisi de ülkenin tek hâkimi olma arzusundaydı. Ordunun desteğini arkasına alan Caracalla, kardeşini yönetime ortak edecek değildi. Anneleri Julia Domna, iki kardeş arasındaki anlaşmazlıkları giderebilmek adına 26 Aralık 211’de ikisini de evine çağırdı. 

    Daha önce kardeşine suikast planı yapıp başarılı olamayan Caracalla, bunu fırsat bilip kardeşinin gelirken kullanacağı yolu tuzakladı. Kaynaklara göre yola 100 civarında adam yerleştirmiştir. Publius Septimius Geta, bu tuzaktan da sağ kurtularak annesine sığındı.

Fakat zalim ve gaddar olan ağabeyi peşini bırakmadı ve annesinin gözleri önünde hiç acımadan kardeşini hançerleyerek öldürdü. Buna mani olmak isteyen annesi küçük oğlunu kurtarmak isterken az daha parmaklarından oluyordu. Geta, kardeşi tarafından öldürüldüğünde sadece 22 yaşında genç bir delikanlıydı. Zalim ağabey kardeşini gaddarca öldürüp tahtın tek sahibi olmuştu. Lakin iktidarı çok uzun sürmeyecekti.

Çocukluğundan beri tahtın iki rakibi olarak büyüyen iki kardeşten biri galip gelmişti. Sıra bu suikastı haklı çıkarmaya gelmişti. Suikastın haklılığı olmadığının farkında olan Gaddar imparator çareyi tabi ki de kan dökmekte bulacaktı.

Yeni imparator kendisine karşı çıkan herkesi kılıçtan geçirmiş, (kaynaklara göre 20 bin kişi) bununla da yetinmemiş Roma’da kardeşi Geta’ya ait olan her şeyi yok etmeye çalışmıştır. Bunlardan biri de Adıyaman’da bulunan Cendere Köprüsünde Geta adına dikilen 4. Sütunu yıktırmak olmuştur.

Cendere Köprüsü
Cendere Köprüsü

    Yönetimde babası gibi davranmaya çalışan Caracalla, kısa zamanda paralı askerlerini birer cellata dönüştürmüştü. Merkezdeki iç karışıklıkları bu şekilde önlemeye çalışan imparatorun yeni rotası tehlike arz eden Mısır olsa da asıl hedefi İskenderiye’dir.

İlk başta İskenderiye’deki tüm gençleri silahaltına alma bahanesiyle 20 bin civarındaki genci kılıçtan geçirir. Bu şekilde İskenderiye savunmasız bırakılmıştır. Ertesi gün de tüm halkı meydanda toplayıp kılıçtan geçirdikten sonra geriye yakıp yıktığı bir şehir kalmıştır. Bu son yaşanan olaydan sonra Roma’nın en Gaddar İmparatoru olarak kayıtlara geçer.

Tarihler 8 Ağustos 217 gösterdiğinde Gaddar İmparator, kutsal sayılan Harran’a doğru yola çıktığında yolda paramparça edilir.  

KAYNAKÇA

Yürüyen, Taylan. Caracalla Ve Geta. (2019) s. 7-24.

 

Kaya, Mehmet Ali. Roma İmparatoru Septimius Severus Döneminde Anadolu. (2006) s. 28-46

 

“Caracalla”. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Caracalla

 

“Publius Septimius Geta”. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Publius_Septimius_Geta

Resim-1: https://blogs.ashmolean.org/latininscriptions/2014/10/10/getting-rid-of-geta-a-scruffy-inscription-concealing-a-dark-deed/

 

Resim-2: https://freskoturizm.com/tur/nemrut-turu-her-pazar/

 

 

Melek TOPRAK

1999 yılında, Adıyaman Çelikhan'da dünyaya geldi. İlkokul, ortaokul ve liseyi, doğduğu şehir olan Adıyaman'da tamamladı. 2016-2020 yılları arasında Rize'de Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Sınıf Öğretmenliği eğitimi aldı. Tarihine önem veren ve bu bilinci öğrencilerine aşılamak için araştırmaya devam edip yazılar kaleme almaktadır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir