El Mundo: Putin’in Arka Bahçesi Siyasi Krizler ve Savaş Gerilimleri ile Yanıyor
İki eski çatışma yeniden gündeme geldi: Geçen hafta Dağlık-Karabağ’da Ermeniler ve Azeriler arasında savaş başladı ve dünden önceki gün ise Kırgızistan’da gerilim yeniden alevlendi.
Bugün Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, her zamankinden daha karmaşık komşuluk ilişkileri içerisinde 68 yaşına girecek. Ukrayna’daki savaş 6 yılın ve 11.000 ölümün ardından içten içe kaynamaya devam ediyor, Belarus’taki protestolar da “seçim hırsızlığı”ndan iki ay sonra hala sürüyor.
Bununla birlikte iki eski çatışma da yeniden başladı: Geçen hafta Dağlık-Karabağ’da Ermeniler ve Azeriler arasında savaş patlak verdi ve dünden önceki gün Kırgızistan’da gerilim yeniden alevlendi. Merkezi Seçim Komisyonu, Orta Asya’daki o eski Sovyet cumhuriyetinde, iki gün süren büyük karışıklıktan sonra pazar günü yapılan parlamento seçimlerinin sonuçlarını iptal etti.
Problem yine, seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıydı. Parlamento seçimlerine katılan 16 partiden 5’i dışında hepsi hileli sonuçların feshini talep etmişti. Parlamentonun; Rusya ile iyi ilişkilerin sürdürülmesinden yana olan Cumhurbaşkanı Sooronbai Jeenbekov’u destekleyen hükümet yanlısı partilerin eline bırakılmasına karşı çıkmışlardı.
Protestocuların; Hükümet, Parlamento ve başkent Bişkek’in belediye başkanlığı merkezlerine saldırdığı ayaklanmalarda bir kişi öldü ve yaklaşık 600 kişi yaralandı.
Eski Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’i serbest bıraktıkları Devlet Ulusal Güvenlik Komitesi’ne de baskın düzenlediler. Hatta alternatif otoriteler belirlemeye bile başladılar.
Ancak Putin, bağımsızlığını kazandığından beri Moskova, Pekin ve Washington arasındaki jeopolitik rekabetin odağı olan bu cumhuriyetin hükümeti ile suç ortaklığını kaybetmek istemiyor.
Karabağ
Dağlık-Karabağ çatışmasında Rusya her zaman olduğu gibi hakem rolünü tercih etti: Moskova, Ermeniler için güvenliğin garantisi olmakla beraber kendi ateş güçlerine giderek daha fazla güven duyan Azerilere de silah satmaya devam ediyor. Ermenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan anlaşmazlıkta, yıllar süren başarısız müzakerelerin ardından artan hayal kırıklığı ve sürpriz bir askeri zafere dair umutlar, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i ilk olarak saldırmaya yöneltti. Bu anlaşmazlığa askeri bir çözüm getirmeyi tercih eden Türkiye de bu kez, açıkça Bakü’nün tarafında yer aldı.
Belarus ve Ukrayna
Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukaşenko, Rusya’dan aldığı parayla gücünü pekiştirmeye çalışırken, eski Belarus cumhurbaşkanı adayı muhalif Svetlana Tikhanovskaya Rusya cumhurbaşkanı ile bir araya gelmek istediğini söyledi. Elbette onu tebrik etmek için değil, ancak rejimi resmen işkence ve seçim yolsuzluğu ile suçlanan Belarus’un mevcut liderini neden desteklediğini anlamak için.
Putin, bu sabah kahvaltı için her zamanki çiğ bıldırcın yumurtasını ve beyaz peynirini tabağına aldığında, ekşi sos yine basın açıklamasından olacak: Rus muhalif Alexey Navalni’den alınan kan örneklerinin Noviçok sinir gazının varlığını doğruladığı haberi Rusya’yı yeni bir yaptırım serisine yaklaştırıyor ve bu kez analiz, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü tarafından imzalandı.
Ancak Rusya’nın maruz kaldığı yaptırımların büyük bir kısmı, Putin’in hala çözmesi gereken başka bir sorundan kaynaklanıyor: Ukrayna’daki savaş. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, dün Brüksel’de, Rusya ile diyalog kurmadan Donbas’taki çatışmayı çözemeyeceklerini itiraf etti.
Stalin’den daha uzun süre iktidarda kalmanın, Putin’in 1999 Yılbaşı gecesinde iktidarı devraldığı zamandakinden daha barışçıl bir “Sovyet sonrası çevre” bırakmasına yardım edip etmeyeceğini zaman gösterecek.
