Fransa Seçimleri ve Yükselen Sağ

Normal durumlarda beş yılda bir yapılan Fransa seçimleri 2022 yılında yapılacak. Bu yazımızda Emmanuel Macron’un açık ara favori gösterildiği seçimleri ve diğer adayları ele alacağız.

Öncelikle Fransa seçim sisteminden bahsedelim. Fransa Anayasası’na göre, cumhurbaşkanlığı seçimi görevdeki liderin yetki süresi sona ermeden en az 20, en fazla 35 gün önce yapılmak zorunda. İlk turun tarihi 10 Nisan 2022 tarihinde olacak. İlk turda bütün adayların yarışma imkânı olacak. Eğer ilk turda salt çoğunluğu sağlayabilen bir aday çıkmazsa seçimler ikinci tura kalacak ve en fazla oy alan ilk iki aday ikinci turda tekrar yarışacak. İkinci seçimin tarihi ise 24 Nisan 2022. (Fransa Anayasası, 1958)

Fransa seçimleri yükselen sağ tarafından domine edilmekte. Göze çarpan dört adayın ikisinin aşırı sağcı olması dikkat çekiyor. Diğer adaylar Emmanuel Macron ve Xavier Bertrand ise sağ görüşlü olmalarına rağmen merkeze daha yakınlar.

Kaynak: Politico

Emmanuel Macron

Macron’un onay oranı anketlere göre %41 civarlarında bulunmakta (Politico, 2021). Bu oran %50’nin altında olduğu için kötü görünebilir fakat durum öyle değil. Özellikle de bir önceki Cumhurbaşkanı François Hollande’nin %4’lük onay oranıyla karşılaştırıldığında son derece yeterli bir oran olduğu söylenebilir. Ayrıca ifade edilmeli ki, Fransızlar seçtikleri politikacılardan nadiren memnun kalıyorlar (Grossman & Sauger, 2017). Bu gerçekler göz önüne alındığında Macron, Fransız halkına göre -alternatiflerine kıyasla- en azından tahammül edilemeyecek derecede başarısız olmayan bir politikacıdır denebilir.

Macron hakkında ayrıca belirtilmesi gereken şey, 2017 seçimlerinde sol fraksiyonla yaptığı ittifakın son bulmuş olmasıdır. Bir önceki döneminde sola daha çok göz kırpan Macron, sol milletvekillerinin hükümetten çekilmesi dolayısıyla meclisteki üstünlüğün kaybedilmesi ve genel seçmenin sağ politika arayışı içinde olması nedeniyle solculardan boşalan bakanlıklara merkez sağ isimler atadı (Louis, 2021).

Kaynak: Politico

Marine Le Pen

Aşırı-sağcı babasından devraldığı partisini daha merkez görüşe çekti (ise de partisi hala aşırı sağcı olarak kabul ediliyor) ve oy potansiyelini arttırmaya çalıştı. Partisinin eşcinsel karşıtlığı retoriğini yumuşatması, neo-faşist parti üyelerini partiden uzaklaştırması (babası dahil) ve idam cezasına olan desteğini kesmesi ile daha ‘mainstream’ bir parti olmaya çalıştı. İlk girdiği seçimde oyların %18’ini alarak üçüncü, 2017 seçimlerinde ise %34’ünü alarak ikinci oldu. 2022 seçim anketlerinde de en yüksek oy alan ikinci aday olarak görünüyor. Macron’un popülaritesinde azalma görülse de, Le Pen’in olası bir ikinci turda Macron’a karşı kazanamayacağı öngörülüyor.

Eric Zemmour

Aslında gazeteci olan Zemmour, anketlerde Le Pen’in hemen arkasında yer alıyor. Kullandığı göçmen ve İslam karşıtı retorik ile Zemmour, bazıları tarafından “Fransız Trump” olarak adlandırılıyor. “Muhammed” gibi yabancı isimlerin Fransa’da yasaklanması gerektiğini savunuyor. Daha önce nefret suçu işlediği gerekçesiyle Fransız mahkemeleri tarafından iki defa para cezasına çarptırıldı (France 24, 2021). Kendisi Cezayir göçmeni ve Yahudi asıllıdır. İslamofobi, anti-Semitizm ve ırkçılık suçlamalarını kökenlerini örnek göstererek reddetmektedir.

Xavier Bertrand

Sarkozy döneminde bakanlıklarda görev almıştır ve şu an Saint-Quentin’in belediye başkanıdır. Şu an partisinin cumhurbaşkanı adayı olabilmek için Valérie Pécresse (Île-de-France Bölgesi Başkanı) ve Michel Barnier (Eski Uyum ve Reformlardan Sorumlu Avrupa Komisyonu Üyesi) ile yarışmaktadır.

Sonuç olarak, mevcut hal itibariyle Fransız sol partilerinin kazanmak için herhangi bir şansı yok gibi görünüyor. Kazanması muhtemel olan hiçbir sol isim öne çıkmıyor. François Hollande’nin partisi Sosyalist Parti, anketlerde %5 gibi çok düşük bir oranda kalmış durumda. Hollande’nin cumhurbaşkanı seçildiğini düşünürsek bu çok büyük bir gerileme. Bu durum, sol partilerin mevcut sorunlara iyi reaksiyon gösterememesi ve halkın daha önceki sol liderlerin performanslarından memnun olmamasıyla açıklanabilir. Fransa’daki genel seçmen kitlesinin de daha sağa kaydığını belirtmekte fayda var. Fransız halkının öncelikleri değişmiş durumda ve güvenlik, göç ve kültürel entegrasyon gibi konuları, özellikle beş sene öncesine kıyasla, çok daha fazla önemsiyorlar. (Momtaz, 2021)

Kaynakça

24, F. (2021, 11 17). France 24. https://www.france24.com/en/live-news/20211117-hate-speech-trial-for-french-far-right-pundit-zemmour adresinden alındı

Grossman, E., & Sauger, N. (2017). pourquoi détestons-nous autant nos politiques ? Presses de Sciences Po.

Louis, L. (2021, June 25). the interpreter: https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/macron-right-wing-gamble adresinden alındı

Momtaz, R. (2021, December 6). Politico: https://www.politico.eu/article/how-france-pivoted-to-the-right/ adresinden alındı

Politico. (2021, July 2). Polls of France. Politico: https://www.politico.eu/europe-poll-of-polls/france/ adresinden alındı