Türkiye’nin Yurtdışındaki Üsleri ve Askeri Varlığı

Türkiye son dönemlerde yurtdışındaki askeri varlığını artırmış bulunmaktadır. Özellikle Suriye ve Irak bölgelerinde gerek asker varlığı gerekse yapılan harekâtlar ile bölgedeki kalıcı alan hâkimiyetini artırmaktadır.

Gerek ikili anlaşmalar olsun, Birleşmiş Milletler (BM), Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü(NATO) kapsamında görevler nedeniyle yurt dışındaki askeri varlığını sürdürmektedir. Peki, Türkiye’nin hangi ülkelerde, ne kadar askeri var?

Irak:

TSK’nın 1992 yılından beri Kuzey Irak’ta varlığı söz konusu. Yıllardan beri Irak’ın kuzeyinde farklı noktalarında irtibat ve üs noktaları bulunan TSK, sınır bölgesinde 40 kilometre derinliğe kadar alan kontrolü oluşturmak amacıyla başlattığı Pençe operasyonları serisi ile bölgelerde yeni üsler oluşturdu. Yapılan araştırmalara göre son operasyonlarla birlikte TSK’nın Irak’taki asker sayısı 2500’den 10 000 doğru artmış vaziyette. (Erdem, 2021)

Suriye:

Türkiye, 2016’da IŞİD’e karşı El-Bab’ta, YPG’ye karşı 2018’de Afrin’de ve 2019’da Rasulayn ve Tel Abyad’da, son olarak da 27 Şubat 2020 tarihinde İdlib vilayetinde Suriye rejimine karşı sınır ötesi harekâtlar icra etti. Bu operasyonlar sonucunda TSK tarafından ağırlıklı İdlib’de ve Afrin’de olmak üzere pek çok askeri nokta oluşturuldu. Yapılan araştırmalara göre Suriye’deki Türk askeri mevcudunun 10500, tank sayısının ise 250‘ye ulaştığını görmekteyiz tabii bu sayı zaman zaman artıp azalmaktadır. (Erdem, 2021)

Azerbaycan:

Karabağ’da Ermenistan işgali altındaki topraklarının bir kısmını çatışma yoluyla geri almayı başaran Azerbaycan’a bu süreçte Türk Silahlı Kuvvetleri askeri eğitim ve Türk yapımı silahlı insansız hava araçları (SİHA) ile destek olmuştur.

Rusya ile yapılan anlaşma sonucunda “Ateşkes Gözlem Merkezi” adı altında 60 Türk askerinin de yer aldığı bir Gözlem Üssü Agdam’da kuruldu ve Ocak 2021’de resmen göreve başladı. (Erdem, 2021)

Libya:

Libya iç savaşında BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) çok ciddi askeri ve siyasi destek sunan Türkiye’nin mevcudu bilinmemekle birlikte bu ülkede askeri bir gücü bulunuyor. Türk askerleri, çatışmalara katılmaktan ziyade UMH güçlerine eğitim, lojistik ve teknik destek verdi. Yine Gabya sınıfı üç Türk firkateyni savaş süresince Trablus açıklarında durarak hem hava savunmasına katkı sağladı hem de olası deniz saldırılarını engelledi. Yine Türkiye tarafından gönderilen MIM-23 Hawk XXI PIP3 orta menzilli orta irtifa hava savunma füze sistemleri üssün korunmasına çalışılıyor. Bunun dışında Libya’da bulunan asker sayısı bilinmiyor. (Erdem, 2021)

Katar:

Türkiye 2014 yılında Katar ile yapılan ikili anlaşma uyarınca yine TBMM kararı ile Ekim 2015 itibariyle bu ülkeye asker görevlendirildi. Katar’da 2016’da açılan yeni üs ile iddialara göre 2000 adet Türk askeri bulunmaktadır. İhtiyaç halinde bu sayı yükseltilebilir.

Arnavutluk:

Türkiye’nin Arnavutluk’ta bulunan personel sayısı 24 civarında olduğu bilinmektedir.

Somali:

Eylül 2017’de açılan kışlada Türkiye’ye ait 2000 personel bulunmakta, buradaki askerler Somali ordusuna Subay yetiştirmektedir. Aynı zamanda Aden Körfezi, Somali kara suları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde Türk bayraklı ve Türkiye bağlantılı ticari gemilerin emniyetinin etkin şekilde muhafazası ve uluslararası toplumca yürütülen korsanlık/deniz haydutluğu ve silahlı soygun eylemleriyle müşterek mücadele amacıyla yürütülen uluslararası çabalara destek vermek üzere görev yapmaktadır. (Erdem, 2021)

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti:

Türkiye’nin 1974’te başlattığı Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan beri adanın içerisinde Türk askeri varlığını sürdürmektedir. Buradaki mevcut personel sayısı 35000-40000 arası değişmektedir. Türkiye’nin ülke dışındaki en büyük askeri varlığı burada bulunmaktadır.

Sudan:

Sevakin Adası, Sudan ile yapılan anlaşma sonrası 99 yıllığına Türkiye’ye tahsis edildi. Ancak adada askeri üs ile ilgili henüz bir gelişme olmamıştır. Afrika haritasında Sevakin adasında Türkiye’nin üssü olduğu gözükmektedir.

Lübnan: 

100 Türk askeri 10 yılı aşkın süredir BM UNIFIL kapsamında destek vermekte.

Afganistan: 

648 Türk askeri BM kararıyla NATO misyonu çerçevesinde muharip güç olmadan görev yapıyor. Afgan ordusunun eğitilmesi ve ülkede güvenliğin sağlanmasına yönelik yardımda bulunuyor

Mali: 

8 Ekim 2019 kararı ile 50 kadar Türk askeri Mali’de BM Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu (MINUSMA) kapsamında görev yapıyor.

Orta Afrika Cumhuriyeti: 

8 Ekim 2019 kararı ile BM MINUSMA kapsamında 50 kadar asker bulunuyor

Bosna-Hersek: 

242 Türk askeri 2004 yılından beri Bosna-Hersek’teki Uluslararası Barış Gücü vasıtasıyla bu ülkede barış ve istikrarın sağlanması için bulunuyor.

Kosova: 

321 TSK mensubu Kosova’da 1999’dan itibaren BM Güvenlik Konseyi’nin kararı doğrultusunda teşkil edilen Uluslararası Barış Gücü kapsamında KFOR harekâtında görev sürdürmektedir.

İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra yurt dışında en aktif olan ikinci orduya sahip. Türkiye’nin hâlihazırda 12 ülkede askeri varlığı söz konusu. Ayrıca bu ülkelerden bazılarında askeri üssü de var. (TRT Haber, 2021)

Kaynakça

(2021, 05 07). Euronews: https://tr.euronews.com/2020/01/17/turkiye-nin-yabanci-topraklarda-askeri-varligi-ne-hangi-ulkelerde-us-bulunduruyor adresinden alındı

(2021, 05 07). Evrensel Gazete: https://www.evrensel.net/haber/395467/turkiyenin-hangi-ulkede-kac-askeri-var-hangi-gerekcelerle-bulunuyor adresinden alındı

(2021, 05 07). Borsa Gündem: https://www.borsagundem.com/haber/turkiyenin-yurt-disindaki-askeri-varligi-3-kitada-12-ulkeye-yukseldi/1460929 adresinden alındı

(2021, 05 08). TRT Haber: https://www.trthaber.com/haber/gundem/mehmetcik-3-kita-12-ulkede-gorev-yapiyor-451471.html adresinden alındı

ERANDAÇ, B. (2021, 05 08). Yakın Coğrafya Türkiye Üslerinin Anlam Ve Önemi. Stratejik Düşünce Enstitüsü: https://www.sde.org.tr/bulent-erandac/genel/yakin-cografya-turkiye-uslerinin-anlam-ve-onemi-kose-yazisi-17576 adresinden alındı

Erdem, A. K. (2021, 05 07). Independent Türkçe: https://www.indyturk.com/node/316736/her-yedi-askerden-biri-s%C4%B1n%C4%B1rlar%C4%B1n-%C3%B6tesinde-tskn%C4%B1n-yurtd%C4%B1%C5%9F%C4%B1ndaki-g%C3%BCc%C3%BC-50-bini-a%C5%9Ft%C4%B1 adresinden alındı

Yazıcıoğlu, Y. (2021, 05 08). Amerikanın Sesi: https://www.amerikaninsesi.com/a/turkiye-nin-libya-ve-irak-dahil-9-ulkede-askeri-varligi-var/5235743.html adresinden alındı